ตู้ดูดควันสารเคมี,ตู้ดูดไอกรด(fume hood)

หน้าที่และความสำคัญ :

ตู้ดูดควันสารเคมีในห้องปฏิบัติการทางเคมีนั้น ถือว่ามีความสำคัญมาก เพราะจะทำหน้าที่ป้องกันการสูดดมไอกรดไอสารเคมีของผู้ปฏิบัติงาน

และใช้ดูดอากาศที่มีไอสารเคมีออกภายนอกอาคาร ทำหน้าที่บำบัดหรือกำจัดไอสารเคมีไม่ให้ฟุ้งกระจายภายในห้องแลบ โดยการเลือกการใช้งานตู้ดูดควันที่เหมาะสม

จึงมีความจำเป็นในห้องปฏิบัติการมากต้อง โดยขึ้นอยู่กับความต้องการใช้งานจริงเพื่อให้ตอบโจทย์ และมีประสิทธิภาพสูงที่สุด โดยสามารถแบ่งระบบดูดอากาศ

ระบบดูดควันหรือตู้ดูดควันดูดไอสารสารเคมีได้หลักๆ 4 รูปแบบดังนี้

1.ตู้ดูด ค วัน แบบไร้ท่อ,ตู้ดูดควันแบบไม่มีท่อ(ductless fume hood) เป็นตู้ดูดควัน ใช้ดูดควันสารสารเคมี หรือใช้เป็นตู้ดูดควันไอกรดไอสารเคมีที่ไม่มีการต่อท่อออกนอกอาคาร

จะมีชุดกรองอากาศในตัว ใช้งานง่าย เคลื่อนที่ได้ สามารถดูดไอสารเคมีและกรองได้ในตัวโดยไม่ต้องติดตั้ง มีชุดกรองประสิทธิภาพสูงทำหน้าที่กรองกลิ่น เม่า ควันสารเคมี ก่อนปล่อยออก

จึงเรียกตู้ประเภทนี้ว่า ตู้ดูดควันแบบไม่ต่อท่อ,ตู้ดูดควันชนิดไม่มีท่อ,ตู้ดูดควันชนิดไม่มีท่อ หรือเรียกภาษาอังกฤษว่า bench top ductless fume hood โดยมีมาตรฐานการผลิต

และ ความเร็วลมของfume Hoodรองรับตามมาตรฐานสากล โดย Face velocity หรือแรงลมหน้าตู้ที่เหมาะสมต้องไม่น้อยกว่า 100 foot/min

              

2. ตู้ดูดควัน fume hood,ตู้ควัน ในห้องปฏิบัติการ,ตู้ดูดควันสารเคมี,ตู้ดูดควัน ห้องปฏิบัติการหรือ Laboratory Fume Hood คือตู้ ดูด ค วัน สารเคมี หรือ ตู้ดูดไอระเหยสารเคมี

เป็นตู้ชนิดแบบต่อท่อออกนอกอาคาร มีหลากหลายวัสดุและเป็นที่นิยมใช้หลากหลาย ทำหน้าที่ดูดไอสารเคมี เขม่า ควันสารเคมี เพื่อทิ้งไปยังนอกอาคาร ผ่านท่อขนาดใหญ่

ส่วนมากจะพัดลมดูดอากาศอยู่ภายนอกอาคาร โดยตู้ดูดควันแบบมีท่อต่อท่อนี้สามารถใช้งานได้หลากหลายคลอบคลุม ใช้งานได้นาน และคุ้มค่าแต่ต้องมีการติดตั้งตามมาตรฐาน

โดยต้องดูระยะการติดตั้งท่ออากาศ ขนาดท่อดูดควัน ขนาดตู้ดูดควัน และกำลังมอเตอร์ ใบพัดที่ใช้ในการติดตั้งด้วย โดยต้องมีแรงลมตามมาตรฐาน

   

3. Canopy hood,ระบบดูดควันแบบฝาชี,ฝาชีดูดควัน คือระบบดูดอากาศรูปแบบฝาชี ใช้ดูดเฉพาะที่ในวงกว้าง แต่ประสิทธิภาพต้องขึ้นอยู่กับขนาดฝาชี กำลังมอเตอร์

และสภาพพื้นที่หน้างาน ซึ่งการดุดแบบฝาชีนี้จะจำกัดพื้นที่การดูด และมีประสิทธิภาพน้อยกว่าตู้ดูดควันในห้องปฏิบัติการด้วยเนื่องจากไม่ได้เป็นตู้และ

ไม่มีผนังกั้นทำให้ควบคุมพื้นที่ระยะการดูดได้ไม่ดีเท่าแบบชนิดที่เป็นตู้ดูดควัน(fume hood)

   

4. Movable arm hood หรือ Mobile Arm Exhaust Hood เป็นรูปแบบการดูดอากาศเฉพาะจุดเล็กๆมีที่จำกัด เช่น บริเวณฝาถังสารเคมี หรือบริเวณจุดทำงาน

สำหรับงานที่มีไอสารเคมีเกิดน้อยหรือ มีพื้นที่จำกัด ใช้ดูดควันดูดกลิ่นไอสารเคมีเฉพาะจุด ภายในเครื่องจะมีชุดกรองอากาศขนาดเล็ก มีพัดลมดูดแล้วกรองอากาศ

ก่อนปล่อยออกภายในห้อง ซึ่งไม่ค่อยเป็นที่นิยมมากนัก

      

 

ตู้ดูดควัน,ตู้ดูดกลิ่นสารเคมี,ตู้ดูดไอกรด-ด่าง (Laboratory chemical fume hoods) คืออุปกณ์วิทยาศาสตร์ใช้ทำหน้าที่ดูดควันในห้องปฏิบัติการที่ใช้งานในการเป็นตู้ดูดควันสารเคมี โดยหน้าที่ในการทำงานนั้น

จะมีพัดลมอยู่ด้านบนตู้ดูดไอระเหย หรือมีมอเตอร์อยู่นอกอาคารเพื่อทำหน้าที่ดูดสารเคมี โดยทั่วไปอาจจะเรียกสั้นๆว่า hood ดูดสารเคมี ก็คือ Hood ที่ใช้ในการเตรียม สารเคมี

โดยเครื่องดูดกลิ่นสารเคมี หรือ Fume Hood นี้จะมีหลักการโยทั่วไปคล้ายๆกัน คือมีพัดลมที่ได้มาตรฐานเพื่อดูดอากาศ ไอสารเคมี และกลิ่นออกไปยังนอกอาคาร เพื่อบำบัด หรือ

กำจัดตามกระบวนการ โดยการใช้ตู้ดูดควันที่เหมาะสมนั้นขึ้นอยู่กับการใช้งานแต่ละประเภท เช่น ขนาดความกว้างที่ต้องการ,ลักษณะงานที่ใช้งานจริงเพื่อเลือกวัสดุ

และรูปแบบตู้ที่เหมาะสมกับการใช้งานจริงเพื่อประสิทธิภาพในการทำงานและความปลอดภัยของผู้ปฏิบัติงานที่ดี

โดยทั่วไปตู้ดูดควันไอสารเคมี จะมีเรทราคาตามาตรฐาน โดยราคาจะขึ้นอยู่กับวัสดุ คุณภาพ และประเทศผู้ผลิตด้วย ซึ่งจะต้องเลือกโดยสามารถโทรปรึกษากับผู้มีประสบการณ์ของบริษัทได้

เนื่องจากมีให้เลือกหลายแบบ หลายขนาด และหลายวัสดุตามความเหมาะสม โดยตัวตู้ดูดควันไอสารเคมี มีวิธีใช้งานที่ไม่ยุ่งยาก เพื่อความสะดวก และเพื่อความปลอดภัยของผู้ปฏิบัติงาน

โดยทั่วไปจะมีตู้ ดูด ค วัน สารเคมีแบบสำเร็จรูปคือมีรูปแบบมาตรฐานที่ใช้กันทั่วไป และมีทั้งตู้ดูดควันสารเคมี ที่เป็นการสั่งผลิตตามขนาดที่ต้องการเพื่อให้ตรงกับการใช้งานจริง

โดยราคาตู้ดูดควันนั้นจะแตกต่างกันตามวัสดุ ขนาด และรูปแบบการติดตั้งด้วย ซึ่งทางบริษัทมีจำหน่ายในราคาที่ย่อมเยาว์เพื่อให้ตอบโจทย์การใช้งานของลูกค้าที่ต้องการใช้ตู้ดูดควันสารเคมี

ตู้ดูดไอกรด-ด่าง ตู้ดูดควันไอกลิ่นสารเคมี (fume hood) ในห้องปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ทุกรูปแบบ

            

ตู้ดูดควันขนาดเล็กสุด จะมีขนาด 800 มมและ ตู้ดูดควันขนาดใหญ่สุดอาจจะมีขนาดขนาดใหญ่ 2500 มมและ สามารถผลิตตามแบบที่ลูกค้าต้องการเพื่อเหมาะสมกับพื้นที่หน้างานได้ โดยในทุกห้องปฏิบัติการที่มีการใช้สารเคมี

ตู้ดูดควันมีความสำคัญอย่างมาก เพื่อความปลอดภัยผู้ปฏิบัติงาน โดยตู้ดูดควันจัะมีวิธีการใช้งานแตกต่างกันขึ้นอยู่กับการออกแบบและอุปกรณ์เสริมแต่มีข้อแนะนำการทำงานเหมือนกันดังนี้

 

วิธีการใช้งานตู้ดูดควัน(fume hood) และข้อแนะนำในการใช้งาน

 

1. ต้องเปิดพัดลมดูดอากาศ (FAN) ทุกครั้งที่เปิดใช้งานตู้ เพื่อกำจัดไอระเหยเคมี

2. ระหว่างการใช้งานไม่ควรเปิดกระจกขึ้นสูงกว่า 15-30 เซนติเมตรจากระยะพื้นตู้

3. ก่อน และหลังการใช้งาน ควรเปิดพัดลมดูดอากาศทิ้งไว้ 5-10 นาที เพื่อดูดไอระเหยสารเคมีที่หลงเหลือ

4. สามารถใช้ผ้าชุบน้ำสะอาด หรือแอลกอออล์เช็ดทำความสะอาดภายในตู้ตามต้องการ

 

ข้อควรระวัง

ควรเปิดพัดลมดูดอากาศ (ฺBlower motor) ทุกครั้งที่ใช้งาน และไม่ควรเปิดกระจกสูงเกิน 30 ซม จากพื้นตู้ ขณะกำลังปฏิบัติงาน

 

Activated Carbon filter,ชุดกรองอากาศชนิดคาร์บอนกำจัดไอสารเคมี(carbon removes chemical vapors)

เป็นชุดกรองอากาศชนิดคาร์บอนที่ใช้งานร่วมกับตู้ดูดควันทั้งชนิดตู้ดูดควันแบบต่อท่อ (Laboratory fume hood) และ ตู้ดูดควันชนิดไม่มีท่อ (ductless fume hood) โดยหลักการดูดอากาศที่ปนเปื้อนไอสารเคมีผ่านชุดกรองประสิทธิภาพสูง

โดยในชุดกรองมีถ่านคาร์บอน(activated carbon filter)และ ชุดกรองอากาศเฮปป้า(Heppa filter) เพื่อทำหน้าที่กรองอากาศกรองไอกรด เขม่า ควันสารเคมีและ กำจัดควันไอสารเคมีภายในตู้ก่อนปล่อยสู่ห้องหรือภายนอกอาคาร

      

ชุดกำจัดไอสารเคมีชนิดม่านน้ำ,wet scrubber, laboratory fume wet scrubber

ระบบบำบัดกลิ่น wet scrubber,ระบบกำจัดไอสารเคมีแบบม่านน้ำ,wet scrubber ขนาดเล็ก เป็นชุดบำบัดอากาศกำจัดตู้ดูดไอควัน ไอสารเคมีแบบถังบรรจุน้ำปริมาณมากและ ใช้สเปรย์ม่านน้ำในการกำจัดไอสารเคมี

เมื่อตู้ดูดควันดูดไอควันสารเคมีเข้ามาผ่านม่านน้ำก็จะมีการละลายหรือโดนกำจัดไอสารเคมีได้ ก่อนการปล่อยไอสารเคมีสู่สิ่งแวดล้อม ซึ่งสามารถติดตั้งกับตู้ดูดควันแบบมีท่อ(laboratory fume hood) โดยสามารถติดตั้ง

ทั้งภายในอาคารและภายนอกอาคารเพื่อบำบัดอากาศ กำจัดไอสารเคมี กำจัดไอกรดควันสารเคมีในโรงงานและห้องปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร์

  

เตาเผาอุณหภูมิสูง (Muffle Furance) เป็นเครื่องที่ใช้เผาชิ้นงาน เผาวัสดุ ใช้หลอมโลหะ หรือเปลี่ยนรูปร่างทั้งทางกายภาพ และทางเคมีของวัสดุตามต้องการ

สามารถตั้งค่าอุณหภูมิได้สูงสุดถึง 1700 องศาเซลเซียส โดยจะมีหลากหลายแบรนด์ในตลาด เช่น carbolite,Nabertherm,Labtech,SafeTherm เป็นต้น โดยเตาเผาทุกชนิดต้องสามารถควบคุมอุณหภูมิที่สูงได้ มีช่วงอุณหภูมิให้เลือกเช่น 1000 องศาเซลเซียส, 1200 องศาเซลเซียส, 1400 องศาเซลเซียส, 1700 องศาเซลเซียส ดังที่กล่าวข้างต้น

ซึ่งเตาเผาอุณหภูมิสูงหรือ electric muffle furnace มีหลักการทํางานโดยการใช้ไฟฟ้าให้ความร้อนไปยังขดลวด(Heating furnace หรือ Heating elememt) เพื่อให้มีการเผาไหม้ที่สมบูรณ์โดยไม่มีเขม่า

ไม่เกิดเขม่าจากขดลวดเรียกการเผานี้ว่า การสันดาปที่สมบูรณ์(Complete combustion) โดยมีทั้งแบบเตาเผาให้ห้องปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร์ (Electric muffle Furnace) และเตาเผาในอุตสาหกรรม (Industrial furnaces)

โดยอาศัยหลักการเดียวกันโดยขดลวดข้างต้น(Heating furnace) โดยวิธี ใช้ เตา เผา Furnace แต่ละรุ่นแต่ละยี่ห้อหรือแบรนด์จะมีการใช้งานที่แตกต่างกันไป แต่มีจุดประสงค์และการทำอุณหภูมิคล้ายๆกัน

 

คุณสมบัติและการใช้งาน : ใช้เป็นเตาเผา,เตาหลอมโลหะที่สามารถตั้งอุณหภูมิสูงได้ ได้อุณหภูมิสูงและคงที่ สามารถสอบเทียบค่าอุณหภูมิตามมาตรฐาน สามารถตั้งค่าเวลาการทำงานได้ เพื่อประสิทธิภาพในการทำงานตามต้องการ

ผลจากการใช้งาน :

เป็นเตาเผาอุณหภูมิสูงระบบไฟฟ้า (laboratory electric muffle furnace)ที่สามารถใช้หลอมโลหะให้เป็นเนื้อเดียวกัน หรือ เผาสิ่งเจือปน (Remove contaminants)

เพื่อทำลายเพื่อแยกออกจากชิ้นงานหรือโลหะนั้นได้ รวมถึงใช้เปลี่ยนรูปร่างวัสดุ (Change material shape) เปลี่ยนคุณสมบัติทั้งทางกายภาพ (Physical properties)  และทางเคมี (Both chemical properties) ของวัสดุได้ตามความต้องการ

            

 

เครื่องนึ่งฆ่าเชื้อโรค,หม้อนึ่งแรงดันไอน้ำฆ่าเชื้อโรค,เครื่องออโต้เครป(sterilized autoclave)

เครื่องออโต้เครป(autoclave) คือ อุปกรณ์วิทยาศาสตร์ที่ใช้นึ่งฆ่าเชื้อด้วยไอน้ำ ซึ่งจะมีขดลวดทำหน้าที่ต้มน้ำและ ทำให้น้ำเดือดระเหยกลายเป็นไอเพื่อให้เกิดความร้อนและแรงดันภายในหม้อนุ่ง อุณหภูมิที่ร้อนจัดและแรงดันปริมาณมากภายใน

ทำให้มีประสิทธิภาพสูงในการฆ่าเชื้อโรคหรือเชื้อจุลชีพที่ปนเปื้อนในภาชนะ ใช้งานได้หลากหลายในห้องปฏิบัติการทางชีวะวิทยา ใช้ทั้งการเตรียมอุปกรณ์เพื่อบ่มเพาะเชื้อ และใช้ฆ่าเชื้อปนเปื้อนก่อนและหลักการทำงานทางชีวะวิทยา รวมถึงใช้

ฆ่าเชื้อโรคก่อนการกำจัดทิ้งทำลายเชื้อด้วยการนึ่งอัดไอน้ำ(autoclave) เพื่อกำจัดของเสีย โดยตัวเครื่องมีโหมดการทำงานสามารถตั้งค่าอุณหภูมิ และเวลาตามต้องการใช้งานได้

 

เครื่องนึ่งฆ่าเชื้อด้วยแรงดันไอน้ำ(autoclave) ใช้ได้ทั้งเป็นเครื่องมือแพทย์และอุปกรณ์ฆ่าเชื้อโรคในห้องปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ทางชีวะวิทยา โดยหม้อนึ่งแรงดันไอน้ำหรือautoclaveนี้มีหลักการทํางานหลักๆคล้ายๆกันคือการทําให้ปราศจากเชื้อ

,การทำให้ อุปกรณ์ ทางการ แพทย์ต่างๆปลอด เชื้อ,การทำให้เครื่องมือหรือภาชนะอุปกรณ์ปราศจากเชื้อ(sterilization)ซึ่งหลักการทำงานautoclaveดังการอธิบายข้างต้น แต่จะมีลักษณะโหมดการใช้งาน ขนาด รูปแบบและแหล่่งผลิตแตกต่างกัน

ทำให้มีราคาแตกต่างกันพอสมควร การทดสอบ ประสิทธิภาพ ของเครื่องนึ่งฆ่าเชื้อ autoclave นี้สามารถส่งสอบเทียบมาตรฐาน ตามหน่วยงานสอบเทียบเช่นมาตรฐาน ISO 17025 ได้ วิธีการใช้งานโดยปกติอุปกรณ์เครื่องมือจะมีคู่มือ การ ทำความ สะอาด อุปกรณ์การแพทย์

หรือโหมดการทำงานตั้งอุณหภูมิ เวลา ให้เลือกตามความเหมาะสมกับการใช้งานต่างๆเพื่อความสะดวกของผู้ใช้งาน